Γροιλανδία

Επίσημη ονομασία: Γροιλανδία Έκταση: 2.175.600 τ. χλμ Πληθυσμός: 56.376 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Νουούκ (πρώην Γκόντχοπ)Γροιλανδία (διεθν. Greenland, δαν. Gronland, τοπικά Kalaallit Nunaat). Νησιωτικό αυτοδιοικούμενο έδαφος της Δανίας, που βρίσκεται μεταξύ του Βόρειου Ατλαντικού ωκεανού και της Αρκτικής ζώνης. Η συνολική του έκταση είναι 2.175.600 τ. χλμ. και ο πληθυσμός του 56.376 κάτ. (2002), με πυκνότητα 0,2 κατ. ανά τ. χλμ., ετήσιο ρυθμό αύξησης της τάξης του 0,03% και προσδόκιμο ζωής τα 65 χρόνια για τους άντρες και τα 72 χρόνια για τις γυναίκες. Πρωτεύουσα της Γ. είναι το Νουούκ (πρώην Γκόντχοπ).Το όνομα του εκτεταμένου αυτού νησιού –του μεγαλύτερου στον κόσμο– δεν αντιστοιχεί στη γεωγραφική και ανθρωπολογική πραγματικότητά του. Γ. σημαίνει πράσινη γη, αλλά στην πραγματικότητα είναι μία από τις πιο ερημικές περιοχές του κόσμου, σκεπασμένη από πάγους. Είναι η ανατολική εμπροσθοφυλακή της αμερικανικής ηπείρου, αλλά και η ακραία βόρεια προέκταση της ευρωπαϊκής, τουλάχιστον από πολιτική και συνταγματική άποψη. Η Γ. παλαιότερα αποτελούσε τμήμα του βασιλείου της Δανίας, αλλά από το 1979 θεωρείται αυτοδιοικούμενο διοικητικό διαμέρισμα του κράτους. Η κυβέρνηση της Δανίας, σύμφωνα με το διάταγμα που καθορίζει τη μορφή της αυτοδιοίκησης της Γ., έχει την ευθύνη για τις διεθνείς σχέσεις, την άμυνα και τη δικαιοσύνη και αντιπροσωπεύεται στο νησί από έναν ύπατο αρμοστή. Φυσικά, το πολίτευμα του νησιού είναι ίδιο με αυτό της Δανίας, δηλαδή συνταγματική μοναρχία. Η κυβέρνηση της Κοπεγχάγης φροντίζει για την υποστήριξη της οικονομίας του νησιού και προσπαθεί να ευνοήσει τις εξορυκτικές δραστηριότητές του. Κατά τα άλλα η Γ. είναι ανοιχτή σε όλες τις πρωτοβουλίες, μολονότι από επιστημονική και στρατηγική άποψη, οι ΗΠΑ έχουν στην πραγματικότητα τον πρώτο λόγο στο αρκτικό νησί.Το νησί διοικητικά χωρίζεται σε τρία διαμερίσματα: Αβάναα (Avannaa), Τούνου (Tunu) και Κιτάα (Kitaa).Από εθνολογική σκοπιά ο πληθυσμός αποτελείται από μείξεις των αυτοχθόνων Ινουίτ (Εσκιμώοι) με Ευρωπαίους. Επίσημες γλώσσες είναι η γροιλανδική (κράμα διαλέκτων των Εσκιμώων με δανέζικες λέξεις), η δανέζικη και η αγγλική, ενώ ομιλούνται και διάφορα ιδιώματα των Εσκιμώων. Η γροιλανδική γλώσσα διαιρείται σε τρεις ομάδες: τη δυτική (ακτές της Αλάσκας), την κεντρική (Κόλπος του Χάντσον, νησιά Βικτορίας και Μέλβιλ κλπ.) και την ανατολική. Από τον 18o αι. γράφεται με το λατινικό αλφάβητο και διδάσκεται στα σχολεία. Η γλώσσα –που διαφέρει τελείως κατά τη δομή από τις ινδοευρωπαϊκές– παρουσιάζει μεγάλη συγγένεια με την αλεουτική (γι’ αυτό και πολλοί αναφέρουν και αλεουτοεσκιμωική ομάδα) και μικρότερη συγγένεια με τις αμερινδιανικές, παλαιοασιατικές και ουραλοαλταϊκές γλώσσες.Η νομοθετική εξουσία ανήκει στη βουλή (Landsting), που διαθέτει 31 μέλη τα οποία εκλέγονται κάθε 4 χρόνια. Η Γ. εκλέγει επίσης δύο μέλη στη βουλή της Δανίας. Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από επταμελές σώμα, το Landsstyre, επικεφαλής του οποίου είναι ο πρωθυπουργός.Το δικαστικό σύστημα του νησιού εξαρτάται από το αντίστοιχο της Δανίας.Οι κάτοικοι πρεσβεύουν το δόγμα του ευαγγελικού λουθηρανισμού.Το εκπαιδευτικό σύστημα της κτήσης είναι όμοιο με εκείνο της Δανίας. Η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική από επτά έως δεκαέξι ετών, ενώ στην πρωτεύουσα Νουούκ υπάρχουν πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις.Η Γ. ως τμήμα της Δανίας αξιοποιείται για στρατιωτικούς σκοπούς και από το ΝΑΤΟ, το οποίο διατηρεί στο νησί αεροπορική βάση.Ως προς τη γεωλογική της δομή, η Γ. αποτελείται από έναν τεράστιο όγκο πανάρχαιων εισδυτικών κρυσταλλοπαγών και μεταμορφωσιγενών πετρωμάτων, που κρασπεδώνονται και συχνά καλύπτονται από ηφαιστειακές επεκτάσεις και από ιζηματογενείς σχηματισμούς, τόσο θαλάσσιους όσο και παγετωνικής προέλευσης. Η λιθολογική σύσταση δείχνει ότι το νησί αποτελεί τμήμα της καναδικής ασπίδας: ο χωρισμός του από την αμερικανική ήπειρο συντελέστηκε ωστόσο σε πολύ μακρινές εποχές και χρονολογείται από τον αρχαιοζωικό αιώνα. Κατά τη διάρκεια του καινοζωικού το κλίμα ήταν θερμό, όπως φαίνεται από την ανεύρεση πολυάριθμων απολιθωμένων φυτών με καθαρά τροπικά χαρακτηριστικά· η βλάστηση ήταν μάλλον οργιαστική σε όλη την περιοχή ώσπου, με την έναρξη της μεγάλης τεταρτογενούς παγετωνικής δράσης, οι ευνοϊκές αυτές συνθήκες περιβάλλοντος έπαψαν να υφίστανται. Το νησί αποτελείται από μία ευρεία κεντρική κόγχη, με βαθύπεδα συχνά σημαντικά κάτω από τη στάθμη της θάλασσας, και από ένα υπερυψωμένο κράσπεδο στην περιφέρεια, αποτελούμενο από επιβλητικά ορεινά φράγματα. Διατυπώθηκε επίσης η υπόθεση ότι η Γ. αποτελείται από μερικά μεγάλα νησιά που χωρίζονται από στενούς θαλάσσιους βραχίονες, που ενώνονται όμως από τους πάγους.Η Γ. εκτείνεται για περισσότερο από τα πέντε έκτα του εδάφους της στα βόρεια του Αρκτικού Πολικού Κύκλου, με ένα σχήμα ακανόνιστου τραπεζοειδούς. Σε πλάτος προχωρεί από τις 83ο 39’ του ακρωτηρίου Μόρις Τζέσαπ στα βόρεια έως τις 59ο 46’ του ακρωτηρίου Φάρβελ στα νότια. Το πιο φανερό χαρακτηριστικό του εδάφους είναι ο παγωμένος μανδύας που το καλύπτει περίπου κατά το 86% και φτάνει σε μέσα ύψη που κυμαίνονται από τα 2.000 έως τα 3.000 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας. Μονάχα ένα πολύ περιορισμένο και τελείως περιφερειακό τμήμα δεν έχει πάγους· το τμήμα αυτό εκτείνεται σε 341.700 τ. χλμ., ενώ μόλις το 1/4 του είναι κατοικημένο. Το πρώτο χαρακτηριστικό της Γ. είναι χωρίς αμφιβολία το ινλάντσις, δηλαδή ο εκτεταμένος μανδύας πάγου που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του νησιού. Στο βόρειο ημισφαίριο, ο μοναδικός παρόμοιος σχηματισμός που μπορεί να συγκριθεί με αυτόν, αλλά που είναι πολύ πιο εκτεταμένος, είναι ο ηπειρωτικός παγετωνικός μανδύας της Ανταρκτικής. Πρόκειται για ένα εκτεταμένο υψίπεδο πάγου και χιονιού με κοίλη επιφάνεια. Το εγκάρσιο περίγραμμά του, υπό την έννοια των παραλλήλων, είναι ασύμμετρο, λόγω του ότι τα πιο ψηλά σημεία είναι πιο κοντά στην ανατολική παρά στη δυτική ακτή. Υπό την έννοια των μεσημβρινών, αντίθετα, το περίγραμμα αποκαλύπτει μία αρκετά κυματοειδή πορεία. Ανεβαίνει, πράγματι, από τα βόρεια στα νότια, ώσπου φτάνει πιο ψηλά σημεία μεταξύ 74ου και 67ου πλάτους, με ύψη που ξεπερνούν τα 3.000 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας, έως ένα μέγιστο περίπου 3.400 μ. Στη συνέχεια το περίγραμμα χαμηλώνει, κατεβαίνοντας κάτω από τα 2.300 μ., για να ανυψωθεί ξανά σε μία δεύτερη κορυφή που φτάνει τα 2.750 μ. Στην επιφάνεια των θαλασσών που περιβάλλουν τη Γ. σχηματίζονται και επιπλέουν, εκτός από τα παγόβουνα, μεγάλες ποσότητες θαλάσσιων πάγων διαφορετικής προέλευσης. Ιδιαίτερα ο λεγόμενος πάγος του χειμώνα (δαν. βίντερις) σχηματίζεται κάθε χρόνο στη θαλάσσια επιφάνεια, εξαιτίας της χαμηλής θερμοκρασίας και φτάνει σε πάχος ενός ή δύο μέτρων και (εκτός από εξαιρέσεις) λιώνει συνήθως κάθε χρόνο. Σε μερικές περιπτώσεις όμως, στα πιο βαθιά και προφυλαγμένα φιόρδ, ο βίντερις μπορεί να μη λιώσει από την καλοκαιρινή ζέστη και τότε γίνεται ακόμα πιο μεγάλος τον επόμενο χειμώνα εξαιτίας της πτώσης χιονιού στην επιφάνειά του. Δύο ψυχρά θαλάσσια ρεύματα, της ανατολικής Γ. και του Λαμπραντόρ διασχίζουν τις γροιλανδικές θάλασσες. Το ρεύμα της ανατολικής Γ. σχηματίζεται σε μία περιοχή στα βόρεια του 77ου παραλλήλου. Το γεωγραφικό αυτό πλάτος προχωρεί προς τα νότια, κατά ένα μέρος στη γροιλανδική ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα, και κατά ένα άλλο σε πιο βαθείς βυθούς, που βρίσκονται αμέσως στα ανατολικά. Έχει ταχύτητα που κυμαίνεται από 300-400 μ. την ώρα κοντά στις ακτές και από 800-1.000 μ. προς την εξωτερική παρυφή και φτάνει πλάτος 300-400 χλμ. σε μερικά σημεία, αλλά το ρεύμα του πάγου που μεταφέρει δεν ξεπερνά γενικά το πλάτος των 100 χλμ. Το συνολικό του μήκος υπολογίστηκε σε περίπου 3.000 χλμ. Πιο σπουδαίο, λόγω της ποσότητας πάγων που μεταφέρει, αλλά και για το μήκος του (πάνω από 3.500 χλμ.), είναι το ρεύμα του Λαμπραντόρ. Οι πάγοι του προέρχονται κατά μεγάλο μέρος από την ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα των βορειοαμερικανικών νησιών που βρίσκονται στα δυτικά της Γ. Δεν προχωρεί κατά μήκος της δυτικής ακτής της Γ. αλλά, διασχίζοντας τον κόλπο Μπάφιν και το στενό Ντέιβις κατά μήκος των ακτών που είναι απέναντι στον κόλπο Μπάφιν, συγκεντρώνει όλα τα παγόβουνα που κατευθύνονται από τους ανέμους προς τα νότια.Ο κυριότερος παράγοντας του κλίματος της Γ. είναι το ινλάν-τσις, που ψύχει την ατμόσφαιρα δημιουργώντας μία ζώνη υψηλών πιέσεων ανάμεσα σε δύο περιοχές με σχετικά μικρότερες πιέσεις, που βρίσκονται η μία στα ανατολικά, σε αντιστοιχία με την Ισλανδία, και η άλλη στα δυτικά, στο στενό Ντέιβις. Η βαρομετρική αυτή κατάσταση, που συνήθως διατηρείται όλο τον χρόνο αλλά τονίζεται το καλοκαίρι, προκαλεί την κάθοδο σημαντικών ρευμάτων αέρα υπό φυγόκεντρο διεύθυνση από το εσωτερικό του ινλάντσις προς τις παράκτιες περιοχές και την ανοιχτή θάλασσα. Αυτοί είναι οι άνεμοι που προκαλούν τη διασπορά των παγόβουνων και τον σχηματισμό λωρίδας άγονης γης, ανάμεσα στους εσωτερικούς πάγους και στην ακτή, με αιολικές εναποθέσεις λες. Πάντως, δεν είναι η δριμύτητα των χειμερινών θερμοκρασιών αυτή που χαρακτηρίζει το κλίμα της Γ., αλλά μάλλον το γεγονός ότι οι θερμοκρασίες του πιο ζεστού μήνα δεν ξεπερνούν ποτέ κατά μέσο όρο τους 8οC. Το κλίμα επηρεάζεται επίσης από το γεωγραφικό πλάτος· το νησί εκτείνεται από τα βόρεια στα νότια επί 24ο και σταδιακά καθώς πλησιάζουμε τον Πόλο, οι θερμοκρασίες γίνονται πιο χαμηλές, οι ετήσιες διακυμάνσεις πιο τονισμένες και οι ημερήσιες ολοένα και λιγότερο αισθητές, ιδιαίτερα κατά τις θερινές περιόδους, όταν ο ήλιος παραμένει στον ορίζοντα μήνες ολόκληρους. Η υγρασία είναι ελάχιστη κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όπως και περιορισμένες ποσοτικά είναι οι βροχοπτώσεις, χιονώδεις περισσότερο. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού η σχετική υγρασία γίνεται αξιοσημείωτη και συχνά ξεπερνά το 80% στις παράκτιες ζώνες και πάνω από τους επιπλέοντες πάγους, εξαιτίας της τήξης των πάγων και των χιονιών. Τότε ο ουρανός καλύπτεται από σύννεφα και οι ομίχλες υψώνονται με σχεδόν καθημερινή συχνότητα. Οι βροχοπτώσεις είναι πιο συχνές, αλλά πάντοτε κατώτερες από 200 χιλιοστά τον χρόνο.Ο πληθυσμός της Γ. είναι μία πρόσμειξη Εσκιμώων (Ινουίτ) και Ευρωπαίων (κυρίως Δανών και Νορβηγών). Από τον 17ο αι. έως και σήμερα Άγγλοι και Ολλανδοί αρχικά και Δανοί αργότερα διατηρούσαν συνεχείς επαφές με το νησί. Οι επαφές αυτές των Εσκιμώων με τους λευκούς τους έκαναν σιγά-σιγά να προσαρμοστούν στις συνήθειες των Ευρωπαίων και να τροποποιήσουν τον εθνικό και φυλετικό τους χαρακτήρα, δημιουργώντας με τον καιρό έναν εθνικό γροιλανδικό πληθυσμό.Ο σημερινός πληθυσμός της Γ. είναι εγκατεστημένος σε τέσσερις ζώνες: στα φιόρδ και στην περιοχή Άνγκμαγκσαλικ στα ανατολικά, στη βορινή ακτή της Τούλι και στα δυτικά του νησιού. Παρά τις πενιχρές πλουτοπαραγωγικές πηγές και τις δυσκολίες που προέρχονται από το περιβάλλον, ο πληθυσμός της Γ. αυξήθηκε σημαντικά τον 20ό αι. Το μεγαλύτερο μέρος των κατοικημένων κέντρων βρίσκεται στα γύρω από τη Γ. νησιά και στα πιο ακραία σημεία της ακτής, απ’ όπου είναι πολύ πιο εύκολο να φτάσουν οι ψαράδες στην ανοιχτή θάλασσα και στις παγωμένες επιφάνειες για το κυνήγι της φώκιας. Οι κάτοικοι είναι μόνιμα εγκατεστημένοι και απομακρύνονται μόνο οι κυνηγοί και οι ψαράδες. Οι κατοικημένοι πυρήνες των Εσκιμώων δεν έχουν συνήθως μεγάλο πληθυσμό. Διαθέτουν μικρά ξύλινα σπίτια ζωγραφισμένα με ζωηρά χρώματα, χτισμένα δίπλα στην εκκλησία και στο σχολείο και πάντα κοντά στην ακρογιαλιά. Τα σπίτια έχουν οπωσδήποτε γύρω τους λαχανόκηπο ή θερμοκήπιο.Το μεγαλύτερο σε πληθυσμό κέντρο είναι η πρωτεύουσα Νουούκ (Nuuk, 13.898 κάτ. το 2002) γνωστή και ως Γκόντχοπ (Gothab), που βρίσκεται στην εκβολή του φιόρδ Άμεραλικ και διαθέτει μετεωρολογικό και ραδιοφωνικό σταθμό. Σημαντική είναι επίσης η κοινότητα Σίσιμιουτ (Sisimiut, 5.204 κάτ. το 2002) στη δυτική ζώνη του νησιού. Στους υπόλοιπους οικισμούς περιλαμβάνεται η Τούλι (Τule), αεροπορικός σταθμός της πολικής γραμμής Στοκχόλμης-Σαν Φρανσίσκο και σπουδαιότατη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ, και η Αμάσαλικ (Ammassalik).Η οικονομία της Γ. βασίζεται περισσότερο στην αλιεία, που έχει αντικαταστήσει το κυνήγι στη ζωή του τόπου. Τα τελευταία χρόνια άρχισε η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, κυρίως στους τομείς της μεταλλουργίας και των πηγών ενέργειας. Το νησί διαθέτει μία ιδιαίτερη στρατηγική θέση καθώς και πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και ουρανίου. Οι ελπίδες για μια γρήγορη ανάπτυξη είναι πολύ μεγάλες, μολονότι δεν λείπουν οι δυσκολίες προσαρμογής του πληθυσμού σε έναν σύγχρονο τρόπο ζωής. Η οικονομία στηρίζεται επίσης σε επιδοτήσεις από τη Δανία. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της Γ. ήταν 1.100 εκατ. δολάρια ΗΠΑ το 2001, με κατά κεφαλήν εισόδημα 20.000 δολ. Ο πληθωρισμός το 1999 ήταν 1,6%, ενώ η ανεργία έφτανε το 10% του ενεργού πληθυσμού.Το γεγονός ότι η οικονομία και η βιομηχανία της Γ. στηρίζονται αποκλειστικά στην αλιεία την καθιστά ευάλωτη στις διεθνείς τιμές. Τα άφθονα νερά αξιοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Μέχρι τις αρχές του 20ού αι., το κυνήγι θηλαστικών στην ξηρά και στη θάλασσα ήταν η κυριότερη δραστηριότητα των κατοίκων και συνοδευόταν από το ψάρεμα, την εξαγωγή κρυολίθου και ορισμένες χειροτεχνικές δραστηριότητες. Στα θηράματα περιλαμβάνονται η άσπρη αρκούδα, ο μοσχόβους, η φώκια, ο θαλάσσιος ίππος και η φάλαινα. Το δέρμα της αρκούδας και της φώκιας εξάγεται στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική. Η αλιεία, σημαντική απασχόληση των κατοίκων, είναι αποδοτικότατη και μπορεί να συγκριθεί σε ποσότητα με την αλιεία που γίνεται στα νορβηγικά νερά. Πραγματοποιείται με τα πιο σύγχρονα αλιευτικά μέσα, αν και δεν λείπουν και τα παραδοσιακά καγιάκ και οι βάρκες με κουπί. Μεγάλη ανάπτυξη παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια η βιομηχανία κονσερβοποίησης των ψαριών. Στο είδος αυτό, η Γ. είναι εξαγωγική χώρα.Δεν είναι γνωστό με ακρίβεια πότε και πώς εγκαταστάθηκαν οι Εσκιμώοι στη Γ. Το μόνο σίγουρο είναι ότι άρχισαν να φτάνουν, σταδιακά, περίπου πριν από χίλια χρόνια, πιθανώς περνώντας τη διώρυγα Ρόμπερτσον και το Σμιθ Σαντ και πως οι πρώτοι κάτοικοι της Γ. προέρχονταν από τις ακτές του Βερίγγειου Πορθμού (Μπέρινγκ). Από αρχαιολογικές έρευνες γνωρίζουμε ότι οι πρώτες εγκαταστάσεις έγιναν στις βορειοδυτικές και στις ανατολικές ακτές, καθώς και στις δυτικές ζώνες που κατοικούνται έως σήμερα. Οι αρχαιολογικές έρευνες που έγιναν από το 1921 μέχρι το 1924 στα βόρεια και στα δυτικά τμήματα του κόλπου του Χάντσον δίνουν τις πρώτες πληροφορίες σχετικά με τον πολιτισμό της Γ. Βρέθηκαν ίχνη ενός πολιτισμού της Τούλι που επηρέασε τις βόρειες και τις δυτικές περιοχές της Γ. Τελευταίες έρευνες στις νότιες και ανατολικές περιοχές της χώρας πιστοποίησαν την παρουσία αυτού του πολιτισμού. Το 1925 ανακαλύφθηκε και ο πολιτισμός του Ντόρσετ που πρέπει να προηγήθηκε του πολιτισμού της Τούλι και να ήταν διαδεδομένος σε ολόκληρη την αρκτική ζώνη μέχρι την ανατολική Γ. από τον 7ο έως τις αρχές του 11ου αι. Σκεύη που έχουν βρεθεί από πέτρα και ελεφαντόδοντο, δείχνουν φανερά τις διαφορές ανάμεσα στους δύο αυτούς πολιτισμούς. Οι μεντεσέδες, τα μαχαίρια, οι λύχνοι και γενικά όλα τα αντικείμενα του Ντόρσετ είναι πιο μικρά και πιο λεπτοδουλεμένα απ’ ό,τι τα αντικείμενα της Τούλι. Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι αυτοί οι πολιτισμοί έχουν αρχαϊκή τεχνοτροπία, παρότι αναπτύχθηκαν σε μεταγενέστερες εποχές. Το γεγονός αυτό μπορεί να έχει την εξήγησή του στις ειδικές συνθήκες περιβάλλοντος, ζωής και κλίματος, που ανάγκαζαν τους Εσκιμώους αλλά και όλους τους κατοίκους της Αρκτικής να ζουν απομονωμένοι, μακριά από τον πολιτισμό. Ο αποικισμός στη Γ. ξεκίνησε από τους Βίκινγκς τον 10ο αι. με τον Έρικ τον Ερυθρό (982), μολονότι το νησί είχαν ήδη επισκεφθεί αποστολές Σκανδιναβών. Η Γ. ασπάστηκε τον χριστιανισμό γύρω στο 1000 και το 1126 ένας Νορβηγός επίσκοπος ίδρυσε εκεί την πρώτη επισκοπή. Οι δεσμοί με τη Νορβηγία έγιναν στενοί και το 1261 ηγεμόνας του νησιού έγινε ο βασιλιάς της Νορβηγίας. Σιγά-σιγά όμως οι δεσμοί αυτοί άρχισαν να χαλαρώνουν και το 1729 οι θρησκευτικές και εμπορικές δραστηριότητες στο νησί πέρασαν στα χέρια των Δανών. Όταν, το 1814, η Ειρήνη του Κιέλου ανάγκασε τον βασιλιά της Δανίας να παραχωρήσει τη Νορβηγία στη Σουηδία, η Γ. παρέμεινε δανέζικη αποικία. Η Νορβηγία διεκδικούσε τμήματα της ανατολικής ακτής της Γ. και μάλιστα τα νορβηγικά πλοία προσάραζαν σε αυτή την ακτή. Η διένεξη κατέληξε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης το 1933, που αναγνώρισε τη δανέζικη κυριαρχία σε ολόκληρη τη Γ. και απέρριψε τις νορβηγικές βλέψεις. Κατά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο αποκαλύφθηκε η στρατηγική σημασία του νησιού· οι ΗΠΑ εγκατέστησαν διάφορες αεροπορικές βάσεις, από τις οποίες η πιο σημαντική είναι της Τούλι, κέντρου εξυπηρέτησης του ΝΑΤΟ. Το 1953 η Γ. απέβαλε το καθεστώς αποικίας της Δανίας και απέκτησε δικαίωμα αντιπροσώπευσης στο εθνικό κοινοβούλιο της Δανίας. Το 1972, ύστερα από δημοψήφισμα, αποφασίστηκε η αυτονομία του νησιού. Στις 4 Απριλίου 1979 έγιναν οι πρώτες βουλευτικές εκλογές στις οποίες πλειοψήφησε το αριστερό κόμμα Σιουμούτ. Ο ηγέτης του, ιερέας Τζόναθαν Μότζφελντ, ορίστηκε πρώτος πρωθυπουργός της χώρας από την 1η Μαΐου 1979, ημερομηνία έναρξης της εσωτερικής αυτονομίας. Τα ηγετικά στελέχη του αντιπολιτευόμενου κόμματος Ατασούτ –το οποίο ευνοεί τη διατήρηση στενών σχέσεων με την Κοπεγχάγη– δήλωσαν πρόθυμα να συνεργαστούν με το Σιουμούτ, για να εξασφαλιστεί η πλήρης αυτονομία της Γ. σε εύλογο χρόνο. Μάλιστα τα δύο κόμματα δημιούργησαν και συνασπισμό στις εκλογές του Μαρτίου 1995. Νωρίτερα, το 1982, οι κάτοικοι του νησιού δήλωσαν με δημοψήφισμα την πρόθεσή τους να αποσυρθούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση, διαδικασία που ολοκληρώθηκε τρία χρόνια αργότερα. Η Γ. παρά τις ευρείες αυτοδιοικητικές της εξουσίες, εξακολουθεί να εξαρτάται από τη Δανία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Ένα μικρό σκάφος και, σε δεύτερο πλάνο ένα παγόβουνο (iceberg), κατά μήκος των νότιων ακτών της Γροιλανδίας. Στη Γροιλανδία την άνοιξη, όταν τα φιόρδ είναι παγωμένα και οι μέρες μεγαλώνουν, η επικοινωνία μεταξύ των χωριών είναι πολύ εύκολη με τα έλκηθρα, τα οποία έλκουν ομάδες σκυλιών που δένονται σε σχήμα βεντάλιας. Φωτογραφία της νοτιοανατολικής ακτογραμμής της Γροιλανδίας από δορυφόρο της ΝΑΣΑ, τον Αύγουστο του 1997, από ύψος 295 χλμ. (φωτ. NASA, earth.jsc.nasa.gov). Δύο Εσκιμώες με τις χαρακτηριστικές τοπικές ενδυμασίες τους. Το ακρωτήριον Νταν, κατά μήκος της νοτιοανατολικής ακτής της Γροιλανδίας. Το νησί, που βρίσκεται κατά το μεγαλύτερο μέρος του πέρα από τον Πολικό Κύκλο, βρέχεται από τα ψυχρά ρεύματα, καλύπτεται από ένα τεράστιο στρώμα ηπειρωτικών παγετώνων και είναι εξαιρετικά αφιλόξενο για την ανθρώπινη εγκατάσταση. Άποψη της ανατολικής ακτής της Γροιλανδίας. Κατάλοιπα λατρευτικού ναού των Βίκινγκς, ενδεικτικά του περάσματος από τη Γροιλανδία των τολμηρών αυτών θαλασσοπόρων. Το ακρωτήριον Νταν, κατά μήκος της νοτιοανατολικής ακτής της Γροιλανδίας. Το νησί, που βρίσκεται κατά το μεγαλύτερο μέρος του πέρα από τον Πολικό Κύκλο, βρέχεται από τα ψυχρά ρεύματα, καλύπτεται από ένα τεράστιο στρώμα ηπειρωτικών παγετώνων και είναι εξαιρετικά αφιλόξενο για την ανθρώπινη εγκατάσταση.